Artysta Tygodnia: Tomasz Daniec
Obraz jest dobry tylko wtedy, gdy jest przekonujący. Niezwykle ważna jest dla mnie kreacyjna rola sztuki: już będąc dzieckiem intuicyjnie czułem, że poprzez akt rysowania stwarzam zupełnie nowe mikroświaty. Dziś swoje obrazy postrzegam jako okna, dzięki którym możemy zajrzeć, choć na chwilę, do innej rzeczywistości, do świata alternatywnego, który potencjalnie istnieje gdzieś obok, jest metamorfozą naszego lub też zostaje stworzony poprzez fakt zaistnienia obrazu. Świat ten jednak musi pozostać w ścisłym związku z rzeczywistością, która otacza nas na co dzień. Tworząc Imago opieram się na znanych mi kadrach i wspomnieniach, nie naginam praw fizyki, unikam wrażenia sztuczności, dbam o to, by wszystkie przedstawione elementy pozostawały ze sobą w prawdopodobnych relacjach. Świat z obrazu może być odbiciem lub negatywem naszego uniwersum – jednak wciąż musi pozostać wiarygodny dla odbiorcy.
W twórczości Tomasza Dańca, grafika i malarza, dziekana Wydziału Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, kreacyjna rola sztuki z pewnością odgrywa kluczową rolę. Jest to szczególnie widoczne w głośnym, rozbudowanym cyklu malarskim „New World Order”, powstałym z inspiracji alternatywnym światem teorii spiskowych. Artysta przedstawia w swoich obrazach (zachowując, co istotne, niemal reporterski obiektywizm i dystans) wydarzenia i miejsca, które pozornie nic nie łączy: katastrofę okrętu Kursk, wybuch samochodu-pułapki w Bagdadzie, roponośne pola, atak terrorystyczny na World Trade Center, samoloty rozpylające szkodliwe smugi chemiczne (tzw. chemtrails), maszynę do robienia mgły, monumentalny statek kosmiczny rozbity w Roswell, mężczyzn w laboratoryjnych skafandrach przeprowadzający sekcję zwłok Obcego. Podczas prac koncepcyjnych nad „Nowym Porządkiem Świata” Tomasz Daniec zgromadził setki konspiracyjnych spekulacji, szukał alternatywnych wyjaśnień światowych konfliktów i katastrof, ku swojemu zaskoczeniu, odkrył całą społeczność ludzi kontrkultury, którzy wyrażają nieufność wobec oficjalnie podawanej wersji wydarzeń. Oto świat, który pragnął przedstawiać – wywodzący się z otaczającej nas rzeczywistości, a jednak zniekształcony, poddany metamorfozie, interpretujący fakty na własnych zasadach. Obrazów tych właściwie nie sposób interpretować bez kontekstu całego zbioru. Ten cykl to coś znacznie więcej, niż katalog oderwanych od siebie teorii spiskowych. To przede wszystkim opowieść o ukrytym za obrazami podmiocie, powoli popadającym w obłęd, który buduje swoją własną, coraz bardziej skomplikowaną i piętrową narrację spisku dziejów a także fascynujące studium rozprzestrzeniającego się zakażenia konspiracyjnym sposobem myślenia.
Choć Tomasz Daniec z wykształcenia jest grafikiem i to właśnie z tym medium artystycznym związał swoją karierę zawodową, to jednak w jego obrazach odnaleźć możemy niezwykłą, daleką od chłodnej linearności, malarskość i miękkość w sposobie kładzenia farby. Artysta bawi się kolorem, stosuje szerokie pociągnięcia pędzla, czasem rozmywa zarysy przedstawionych miejsc i postaci. Elementy przedstawienia mienią się nienaturalnymi kolorami, detale stapiają się w jedną masę. W wielu obrazach Tomasz Daniec zostawia bardzo charakterystyczne, szerokie, esowate ślady pędzla. Pomimo niezwykłej malarskości jego płócien, linia wciąż pozostaję dla niego podstawowym środkiem wyrazu. Artysta rozumie ją jako graficzny zapis czasu, ślad ręki, który ma swój początek i koniec.
„Wanderlust” to najnowszy malarski cykl Tomasza Dańca, który miał swoją premierę podczas wystawy indywidualnej pod tym samym tytułem w Pragalerii w 2019 roku. Artysta przedstawia w nim postapokaliptyczną wizję świata, w którym destruktywny wpływ ludzkiej działalności na ekosystem w końcu doprowadził do samozagłady naszego gatunku. Natura powoli odbiera zagrabione jej wcześniej przez człowieka terytoria, wciąż jednak widoczne są ślady naszej cywilizacji: uziemione samoloty, nieczynne, rdzewiejące maszyny, opuszczone wille i apartamentowce. Również w tej serii obrazów odnajdujemy charakterystyczną dla artysty malarskość i niespotykany zmysł kolorystyczny. Zanieczyszczone powietrze sprawia, że niebo mieni się dziwnymi, nienaturalnymi odcieniami brązów, czerwieni, szarości i zieleni. Nowym elementem, który pojawia się w sztuce artysty jest z pewnością niezwykle kreatywne i, w kontekście tematu cyklu, zaskakujące, sięganie do twórczości dawnych mistrzów malarstwa. Tomasz Daniec, przedstawiając zniszczony przez człowieka świat, nawiązuje do romantycznej tradycji malarstwa krajobrazowego. W jego najnowszych płótnach odnajdziemy (zarówno w sposobie malowania jak i w warstwie wizualnej obrazów) nawiązania do twórczości Wielkich Romantyków XIX wieku, prekursorów wrażeniowego i emocjonalnego sposobu ukazywania natury w malarstwie, takich jak: Caspar David Friedrich, William Turner czy John Constable.
Marcin Krajewski