Artysta Tygodnia: Hanna Rozpara

Fragment streszczenia pracy doktorskiej Hanny Rozpary pt. „Kamuflaż jako strategia maskowania i wypierania rzeczywistości” zrealizowanej pod opieką promotorską prof. dr hab. Mariusza Pałki z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach

Kamuflaż jest pojęciem oznaczającym zamaskowanie, przesłonięcie czegoś dla niepoznaki. Jest to ogół działań mających wprowadzić przeciwnika w błąd. Ma na celu zmylenie, zakłamanie obrazu, ukrycie rzeczy, co jest pod powierzchnią. Dokonuje się poprzez ukrywanie, pozorowanie, działania demonstracyjne, dezinformację. Stosowany jest przez ludzi, zwierzęta i rośliny; przez drapieżniki i ofiary. (…) Cykl grafik skupia się na temacie kamuflażu, wtapiania się w tło, szumu otoczenia, dezintegracji informacji. Pierwotną inspiracją prac był wzór maskujący używany w wojskowości, sposoby kamuflażu, rodzaje kamuflażu i ich pochodzenie, historia powstawania metod maskowania oraz badania prowadzone nad najskuteczniejszym sposobem ukrycia przed w rogiem w różnych armiach świata. Temat mojej pracy doktorskiej rozwinął się z moich wcześniejszych realizacji artystycznych, w których poruszałam tematykę wojny. Wśród motywów, które stosowałam, pojawiał się także wzór maskujący. Motyw wzoru maskującego eksplorowałam dalej, oddalając się od jego pierwotnego znaczenia związanego z maskowaniem w wojskowości. Wzory kamuflażu powstały na podstawie analizy form i zjawisk występujących w naturze takich jak organiczny kształt, ubarwienie czy struktura materii a także wykorzystanie światła i cienia. Wszystkie te elementy przyjmują w kamuflażu formę bliską sztuki abstrakcyjnej. Formy te intrygują i pobudzają wyobraźnię. Motyw kamuflażu w moich pracach zaczął dążyć coraz bardziej w kierunku abstrakcji, odbiegając od wojennych konotacji i stał się autonomicznym bytem. Zainteresowałam się ponadto znaczeniem kamuflażu w codziennym życiu i w kulturze. Zwróciły moją uwagę zagadnienia związane z pojęciem maskowania rzeczywistości, wypierania wiedzy o faktycznym stanie rzeczy i konstruowania alternatywnych rzeczywistości, takich jak symulakrum, płynna rzeczywistość czy postprawda. Uzmysłowiłam sobie że występowanie zjawisk o charakterystyce kamuflażu poddaje w wątpliwość nasze pojęcie na temat otaczającego świata. Analiza form występujących w naturze oraz eksperymenty graficzne odegrały ważną rolę w procesie twórczym, istotne znaczenie miały działania intuicyjne.

Hanna Rozpara

Fragment recenzji pracy doktorskiej Hanny Rozpary pt. „Kamuflaż jako strategia maskowania i wypierania rzeczywistości”

(…) Kiedy zapoznałem się z całością dokumentacji Autorki, bardzo wyraźny stał się dla mnie rozwój koncepcji kamuflaży w kontekście innych, pobocznych wątków w Jej twórczości (choć, być może, sama Autorka ich tak nie definiuje, uznając je za równorzędne).Byłbym bliski tej właśnie koncepcji – równoważności: poszczególne obszary działań wpływają na siebie, wyznaczają wspólne zbiory lub zaświadczają o swojej niezależności. Ewoluowanie drzeworytów, ich coraz większe syntetyzowanie, nie byłoby zapewne możliwe bez będących formą odskoczni działań „Site specific”, zainteresowania obrazem na płótnie, fotografią, minimalistyczną czarną serią obiektów i rysunków, czy, ważnym dla Autorki, światem kompozycji dźwiękowych. Cały ten kalejdoskop działań twórczych wydaje się dawać Artystce dodatkową energię do coraz to świeższych poczynań w różnych dziedzinach, subkategoriach, niszach sztuki współczesnej. Prowadzi również do subiektywnie pojętej czystości formalnej prac. Jestem przekonany, że bez podejmowania przez Autorkę tych różnorodnych działań na wskazanych polach proces ten nie przebiegałby tak czytelnie. Mowa tu o konkluzjach formalnych pozbawionych wartości fabularnych, literackich, które w wypadku sztuki abstrakcyjnej stawiają artystę wobec konieczności wewnętrznego prze-tworzenia swoich zmagań w obszarze, który może okazać się terenem żyznym lub jałowym, często po prostu nieznanym, dziewiczym. Działania Hanny Rozpary, Jej energia twórcza, dygresyjność wynikająca z ciekawości, stawiają ją w gronie najciekawszych artystek i artystów Jej pokolenia. Nie byłoby też trudne wyizolowanie z Jej wszystkich aktywności wątków tworzących jedno uniwersum, ale osobiście nie czuję takiej potrzeby; uważam śledzenie tej twórczości, z jej immanentną cechą, jaką jest różnorodność, za przygodę artystyczno-intelektualną, czynię to bez wysiłku i z niekłamaną satysfakcją.

Dr hab. Rafał Pytel
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
Kierownik Pracowni Rysunku w Katedrze Sztuk Pięknych
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki